Op 24 oktober 2022 is het Energie & Klimaat Collectief Marslanden, kortweg EKCM, officieel gestart. De coöperatie richt zich op alle ondernemers van de Marslanden om met elkaar de Marslanden te verduurzamen en toekomstbestendig te maken. Ook ondernemers in de rest van Zwolle-Zuid kunnen zich hierbij aansluiten. Praktijkvoorbeelden in het land laten zien dat de gebiedsgerichte coöperatieve aanpak het meest kansrijk is en daarbij de individuele ondernemer helpt om ook zijn of haar eigen onderneming te verduurzamen.
Samen kom je verder
Wethouder Arjan Spaans van de gemeente Zwolle, met in zijn portefeuille onder andere Energietransitie en Klimaat, verrichtte samen met initiatiefnemers Jolanda Venema en Koos Wijbenga de starthandeling door de scheepsbel te luiden. Die bel past bij de metafoor van ondernemers die samen in de roeiboot stappen en gaan roeien. De tijd van afwachten is voorbij. En zoals Venema het verwoordt: “Alleen ga je sneller, samen kom je verder”.
Voordelen van het collectief
De coöperatie EKCM gaat van start met vijf bedrijven. Bij de start hebben zij zich voor drie jaar gecommitteerd aan de doelstelling van de coöperatie: Breman Utiliteit Zwolle, Jansen Vastgoed, AKROH Industries, Trebbe en UTS Hersevoort. Zij hebben de spreekwoordelijke roeiboot samen vormgegeven en doen nu een appèl op collega’s, Gemeente Zwolle, provincie Overijssel en andere stakeholders als Enexis en hogeschool Windesheim om ook in te stappen. Om samen meer kracht en vaart te ontwikkelen bij het besparen en verduurzamen: zon op het dak, het laden van voertuigen, en eigen regie te krijgen op de lokale energievoorziening. Wijbenga: “Hoe meer actieve leden, hoe meer bereidheid van stakeholders om ‘mee te roeien’, hoe groter het resultaat. Voor een geringe eigen bijdrage word je lid van het EKCM. Als actief lid van het EKCM profiteer je direct van de expertise, het netwerk en de persoonlijke begeleiding van (de oprichters van) de coöperatie. En op termijn van je eigen besparingen en inkoopvoordelen dankzij de collectieve inspanningen van EKCM”.
Samen sneller
De energietransitie, de klimaatopgaven, het is allemaal mega-complex geworden. Denk je als ondernemer even zonnepanelen op je dak te leggen of laadpalen te plaatsen, dan kom je bedrogen uit. Want op veel plaatsen is er geen ruimte op het elektriciteitsnet om terug te leveren of om extra stroom te ontvangen. Voeg ik met panelen, laadpalen of nieuwe warmte-oplossingen waarde toe en wil mijn bank financieren? Zijn er subsidies beschikbaar? Met welke wet- en regelgeving heb ik te maken? Het is voor de individuele ondernemer haast niet te doen. Wijbenga: “Je moet dit samen doen, versnelling is nodig. Vanuit de individuele onderneming gezien: deze wil zijn of haar onderneming toekomstbestendig maken, wil de energiekosten beheersen, wil een aantrekkelijke werkgever zijn voor huidige en toekomstige generaties. Vanuit het collectief: het klimaatakkoord en de klimaatwet die regelt dat we met elkaar de uitstoot van CO2 drastisch verminderen. Blijf je doen wat je altijd deed, dan ga je betalen als uitstoter van CO2. Kortom de noodzaak om te verduurzamen is er. Deze nieuwe coöperatie maakt dit mogelijk”.
Maatschappelijk belang: rol van overheden en werkgeversorganisaties
Ook gemeente Zwolle en Provincie Overijssel hebben te maken met een complex speelveld, met enerzijds eisen vanuit Brussel en Den Haag en anderzijds met de eigen wensen voor een integrale verduurzamingsaanpak van bedrijventerreinen in Zwolle en Overijssel. Ook werkgeversorganisaties roeren zich in deze materie. Wijbenga: “Gezamenlijk beschikken zij daarbij over veel mankracht voor het benoemen van ambities en adviseren over duurzaamheidstools, maar niet over de nodige uitvoeringscapaciteit om het concreet mét de ondernemers op te pakken op de Marslanden. Ook zij zijn gebaat bij een sterke coöperatie en kunnen deze faciliteren”.
Gezamenlijk de kar trekken
“De vraag is dan wie gaat namens de ondernemers de kar trekken. Wie zorgt er voor voldoende uitvoeringscapaciteit om het maatschappelijk overheidsbelang te dienen? Zoals aangegeven is de materie voor de individuele ondernemer haast te complex geworden. Krachtenbundeling is nodig. Voor het delen van kennis en expertise, om efficiënter met kosten om te gaan en meer te besparen, andere belanghebbende partijen te betrekken bij de opgave en aan te jagen en te versnellen. Of zoals Wouter Huuskes van Trebbe bij de startbijeenkomst verwoorde: “Dit tijdsgewricht vraagt om een andere kijk. Ik ben ervan overtuigd, je kunt het niet meer alleen. Natuurlijk heb je allemaal een eigen belang, wees daar transparant over. Maar er is ook een groot gezamenlijk belang. En als je daarnaar kijkt dan kan er nog heel veel”. De coöperatie EKCM richt zich in eerste instantie op het individuele én het gezamenlijke belang van ondernemers: het begint met de behoefte van de individuele ondernemers, het vervolgens gemeenschappelijk maken van dezelfde vraagstukken en gezamenlijk investeren in adequate oplossingen. Venema: “Zo’n 800 ondernemingen op drie vierkante kilometer: bedrijventerrein Marslanden in Zwolle barst van de bedrijvigheid. Bedenk eens wat een impact we hebben als we samen projecten realiseren op het gebied van energie en klimaat! EKCM is opgericht om de verduurzaming van je bedrijf in combinatie met collega-bedrijven op bedrijventerrein Marslanden versneld te realiseren”.
Ambitieuze stip op de horizon
De eerste ondernemingen vestigden zich op bedrijventerrein Marslanden rond 1960 en het terrein is in de jaren daarna steeds verder uitgebreid. In die jaren werden er nauwelijks energiebesparende voorzieningen getroffen. Het was geen issue. Om die reden ligt er ook nog nauwelijks iets op de daken, alhoewel daar een kentering in te zien is. De startbijeenkomst vond plaats in het bedrijfspand van Breman Utiliteit Zwolle. Niet zonder reden. Directeur André Cossée legt uit hoe ambitieus en succesvol is samengewerkt met pandeigenaar Jansen Vastgoed bij het verduurzamen van het bestaande pand. De schil is aangepakt, er zijn pv-panelen geplaatst, er is een warmtepomp toegepast enzovoort. Een mooi voorbeeld van wat mogelijk is met als eindresultaat een voor gebruikers comfortabel en aantrekkelijk pand. Wijbenga: “Dit voorbeeld kan een stip op de horizon zijn voor andere ondernemingen”.
Doen
Zoals uit de betrokkenheid van wethouder Spaans blijkt, is het EKCM bij de start gelukt om ook andere partijen te betrekken bij de coöperatie. Naast de gemeente Zwolle zijn dit de provincie Overijssel, kennisinstituut Hogeschool Windesheim, Herstructureringsmaatschappij Overijssel, netbeheerder Enexis en de Ondernemersclub Marslanden (OCM). Ook zij zijn ervan overtuigd dat je dit samen moet oppakken en willen daarin hun bijdrage leveren. De coöperatie geeft organisatiekracht, zo betoogt de wethouder. “De tijd van praten en naar elkaar kijken is voorbij. Het gaat nu om niet lullen maar poetsen”. Of zoals Wijbenga de startbijeenkomst afsloot met: “Het is tijd voor DOEN!”.
26.10.2022 – ZoTekst/P.M. Pels
Foto’s: Vincent Kleingeerts
